Eucharistie a la greccio
Laten we Kerst samen beleven en vieren zoals Franciscus van Assisi dat deed in Greccio! Hier vind je het concept van een Eucharistieviering in de geest van het Kerstverhaal van Greccio dat TAU uitwerkte met de zusters Clarissen in Stabroek en de lokale franciscaanse gemeenschap 'Dag zus, dag broer'. We zullen samen met hen op Kerstavond 24 december 2023 vanaf 15u30 in Stabroek Kerst vieren. Onderaan de pagina kan je alle info downloaden in pdf-formaat.
|
conceptMet deze Kerstviering à la Greccio proberen we de bijzondere kerstervaring van Franciscus heel concreet op het spoor te komen. Als aanwezigen weten we ons rechtstreeks betrokken op het Kerst- en heilsgebeuren.
De plek waar we op dat moment vieren wordt Bethlehem. Net als Franciscus, de herders en de wijzen willen we met eigen ogen zien, beleven en ervaren wat daar precies gebeurt. |
Kerst als een cirkelbeweging
Het Kerstgebeuren verwijst al naar de Kruisdood en de Verrijzenis, het is een voorafbeelding ervan. We ervaren het vieren als een cirkelbeweging, van leven naar dood naar verrijzenis. Vroeger werd in deze periode ook een Keltisch feest gevierd: de dagen beginnen te lengen en het licht terugkomt.
De cirkelbeweging maken we samen met de herders en de wijzen uit het oosten waar het licht vandaan komt naar de stal/de baarmoeder om langs een andere weg terug te keren naar het oosten. We lieten ons inspireren door de apostolische brief Admirabile signum van paus Franciscus over de Kerststal.
De cirkelbeweging maken we samen met de herders en de wijzen uit het oosten waar het licht vandaan komt naar de stal/de baarmoeder om langs een andere weg terug te keren naar het oosten. We lieten ons inspireren door de apostolische brief Admirabile signum van paus Franciscus over de Kerststal.
- We worden uitgenodigd naar Bethlehem te gaan om te zien wat daar gebeurt en wat de Heer ons bekend gemaakt heeft. Iedereen gaat naar de stal zoals hij is, helemaal zichzelf.
- Op weg naar de Kerststal wandelen we door de ruïnes van deze tijd. In welk landschap staat de stal? Wat zijn de moeilijkheden van deze tijd? In welke duisternis bevinden we ons waarin het nieuwe geboren mag worden? We waken en hebben de openheid om de leegte en de nacht alsmaar meer toe te laten. De nacht is ook heilig. Je kan niets anders doen dan waken. Hoe ga ik naar de Kerststal toe? Wie ben ik? Wat is mijn duisternis, mijn gebrokenheid, mijn nacht? Waar en hoe heb ik bevrijding nodig? Eigen duisternis en armoede ervaren om terug te kunnen ontvangen zoals Maria als brugfiguur tussen het oude en het nieuwe. Wakker zijn en waken zoals de herders.
- Dan volgt een ontmoeting in de stal van Liefde en verwondering met God die ons zoekt. Hij wil ons nabij komen in onze kwetsbaarheid en elke mens vinden. Een machteloze God, die de mindere wil zijn en met ons gemeenschap wil vormen.
- De Kerststal staat symbool voor onze gastvrijheid. Vindt God plaats in mij? Vraag ik om zijn nabijheid? Kan ik God in mij ontvangen en laten gebeuren? Waar sta ik in de Kerststal? Kan ik hem arm en nederig ontvangen? Wat is mijn antwoord op zijn komst? Mag ik delen in zijn Goddelijkheid?
- Het kind wordt in de voederbak gelegd waar dieren het hooi als voedsel nemen. De kribbe wordt altaar. Hooi, brood en wijn vruchten van de aarde en tegelijk het werk van mensenhanden. We worden herboren door Gods liefde, die tegelijk het begin en het einde is.
- Terug de wereld in bewust van het Licht dat vreugde schept en van onze verantwoordelijkheid als christen om een evangelist te zijn en te getuigen van het wonder.
draaiboek
Advent als voorbereidingstijd
Bij het begin van de Advent wordt een uitnodiging verstuurd voor de Kerstviering met een toelichting van wat er staat te gebeuren. Een speciale Kerstkaart bevat enkele concrete vragen die we meenemen bij het stille waken en het binnengaan van de Kerststal.
Op het einde van de Advent volgt een laatste oproep/uitnodiging met het praktisch verloop van de viering en ook de cirkelbeweging die wordt uitgelegd.
Aankomst
Een gastheer- of vrouw wacht iedereen op bij de ingang en begeleidt toegekomen deelnemers naar de plaats waar gewaakt wordt tot de duisternis opkomt.
Stille wake
We waken om ons bewust te worden van wat in ons leeft. We willen het Kerstgebeuren ingaan zoals we echt zijn op dat moment, in al onze kwetsbaarheid. Het stil waken biedt ruimte om onszelf te ontledigen, om ruimte te scheppen en ontvankelijk te worden om het wonder van Kerst te ontvangen. Het is een moment van inkeer, van boetedoening ook, in het vertrouwen dat de Goddelijke stilte ons vergeving schenkt. Het waken is tegelijk een wachten én verwachten.
Vragen om te overwegen die ook op de Kerstkaart staan:
Vredeslichtprocessie
De gastheer of -vrouw van dienst komt met het Vredeslicht van Bethlehem naar alle aanwezigen toe, zowel naar mensen die enkel voor de eucharistie komen als naar zij die aan het waken zijn. Allen ontsteken een lichtje aan de kaars.
De gastheer of -vrouw nodigt uit om mee naar Bethlehem te gaan en dan vertrekt de lichtprocessie. We zingen, herhalend: “La ténèbre n’est point ténèbre”.
--> Kerstwake Stabroek: start lichtprocessie om 17u, onmiddellijk gevolgd door eucharistieviering.
Eucharistie
We komen aan op de plek waar eucharistie gevierd zal worden, in dit geval het terras voor het klooster of in de kapel bij slecht weer. Een kribbe staat op het altaar naast het woord of een grote kribbe met een houten plank en/of altaarsteen doet dienst als altaar.
Het hooi dat we al ontvingen bij het Kerstkaartje en het extra hooi dat de gastheer- of vrouw ons gaf, wordt bij aankomst op het einde van de processie als symbool voor onze kwetsbaarheid in de kribbe leggen bij wijze van schuldbelijdenis. We zingen: “Oh pauvreté, source de richesse”.
Enkele suggesties die de spontaniteit van het Eucharistie vieren kunnen versterken:
Broodjesmaaltijd
We sluiten de viering af met een gezamenlijke broodjesmaaltijd. Na de maaltijd is er voor wie wil de gelegenheid om verder al wakend de Kerstnacht te beleven.
--> Kerstwake Stabroek: start broodjesmaaltijd om 18u.
Bij het begin van de Advent wordt een uitnodiging verstuurd voor de Kerstviering met een toelichting van wat er staat te gebeuren. Een speciale Kerstkaart bevat enkele concrete vragen die we meenemen bij het stille waken en het binnengaan van de Kerststal.
Op het einde van de Advent volgt een laatste oproep/uitnodiging met het praktisch verloop van de viering en ook de cirkelbeweging die wordt uitgelegd.
- TAU zorgt voor speciale Kerstkaarten waar wat hooi aan vast gemaakt wordt.
Aankomst
Een gastheer- of vrouw wacht iedereen op bij de ingang en begeleidt toegekomen deelnemers naar de plaats waar gewaakt wordt tot de duisternis opkomt.
Stille wake
We waken om ons bewust te worden van wat in ons leeft. We willen het Kerstgebeuren ingaan zoals we echt zijn op dat moment, in al onze kwetsbaarheid. Het stil waken biedt ruimte om onszelf te ontledigen, om ruimte te scheppen en ontvankelijk te worden om het wonder van Kerst te ontvangen. Het is een moment van inkeer, van boetedoening ook, in het vertrouwen dat de Goddelijke stilte ons vergeving schenkt. Het waken is tegelijk een wachten én verwachten.
Vragen om te overwegen die ook op de Kerstkaart staan:
- Hoe ga ik naar de Kerststal toe?
- Is er in mijn herberg ruimte om God te ontvangen?
- Welke plaats neem ik in de stal in? Wil ik dichtbij het gebeuren staan of juist wat verderop? Ben ik er als herder of juist als één van de drie wijzen?
Vredeslichtprocessie
De gastheer of -vrouw van dienst komt met het Vredeslicht van Bethlehem naar alle aanwezigen toe, zowel naar mensen die enkel voor de eucharistie komen als naar zij die aan het waken zijn. Allen ontsteken een lichtje aan de kaars.
De gastheer of -vrouw nodigt uit om mee naar Bethlehem te gaan en dan vertrekt de lichtprocessie. We zingen, herhalend: “La ténèbre n’est point ténèbre”.
--> Kerstwake Stabroek: start lichtprocessie om 17u, onmiddellijk gevolgd door eucharistieviering.
Eucharistie
We komen aan op de plek waar eucharistie gevierd zal worden, in dit geval het terras voor het klooster of in de kapel bij slecht weer. Een kribbe staat op het altaar naast het woord of een grote kribbe met een houten plank en/of altaarsteen doet dienst als altaar.
Het hooi dat we al ontvingen bij het Kerstkaartje en het extra hooi dat de gastheer- of vrouw ons gaf, wordt bij aankomst op het einde van de processie als symbool voor onze kwetsbaarheid in de kribbe leggen bij wijze van schuldbelijdenis. We zingen: “Oh pauvreté, source de richesse”.
Enkele suggesties die de spontaniteit van het Eucharistie vieren kunnen versterken:
- Het kan goed zijn ruimte te laten voor spontane voorbeden. Wat tijdens het stil waken of wachten naar boven kwam, kan nu gedeeld worden.
- Na de homilie die vooraf voorbereid wordt, kan de voorganger de mogelijkheid bieden aan alle aanwezigen om zelf een spontane reflectie of bedenking over de lezingen of het Kerstgebeuren te delen.
- Je kan tijdens de viering één van de Greccioliederen zingen die speciaal voor deze Kerst geschreven werden.
Broodjesmaaltijd
We sluiten de viering af met een gezamenlijke broodjesmaaltijd. Na de maaltijd is er voor wie wil de gelegenheid om verder al wakend de Kerstnacht te beleven.
--> Kerstwake Stabroek: start broodjesmaaltijd om 18u.
praktisch
Locatie
De viering speelt zich bij voorkeur (groten)deels buiten af. Zowel in Bethlehem als in Greccio was de Menswording een gebeuren dat buiten plaats vond. Het was een kosmisch gebeuren waarbij de hele schepping betrokken was.
De timing kan vrij bepaald worden, afhankelijk van wie men wil bereiken en of van het ritme van de aanwezige dieren.
De viering speelt zich bij voorkeur (groten)deels buiten af. Zowel in Bethlehem als in Greccio was de Menswording een gebeuren dat buiten plaats vond. Het was een kosmisch gebeuren waarbij de hele schepping betrokken was.
- In deze viering kozen we ervoor te starten met een stille wake onder een grote boom, de kapelboom genaamd, in het bos. De eucharistieviering vindt afhankelijk van het weer buiten op het terras of in de kapel van het klooster plaats.
De timing kan vrij bepaald worden, afhankelijk van wie men wil bereiken en of van het ritme van de aanwezige dieren.
- We kozen ervoor om 15u30 te starten met het stille waken onder de kapelboom omdat de aanwezige dieren op het domein dan nog wakker zijn. De eucharistieviering starten we bij zonsondergang, wanneer de dieren – die vrij rondlopen - spontaan naar hun stal gaan.
- Tijdens de viering kiezen we er concreet voor om ook concreet cirkelbeweging te maken. De aanwezigen worden door een gastheer of -vrouw van de ingang van het klooster naar de Kapelboom naar het bos geleid voor de wake. Om 17u gaan we in een lichtprocessie samen terug richting het klooster om eucharistie te vieren in de kapel of op het terras, afhankelijk van het aantal mensen en het weer.
- Alle praktische informatie samen vind je hier.
- Voor meer informatie of aanmelden, neem contact op met Barbara. Zo kunnen we inschatten hoeveel stoelen, kaarsjes en broodjes we voorzien!
- Vrije bijdrage
- Kaartjes en een blaadje met toelichting over deze bijzondere Kerstviering.
- Kleine of grote kribbe voor op het altaar of dat kan dienstdoen als altaar.
- Het Vredeslicht en kaarsjes om het Vredeslicht door te geven.
- Hooi.
- Iets om op te zitten voor elke deelnemers tijdens het waken.
- Blaadje voor de eucharistieviering.
- Broodjes en warme dranken.
| draaiboek_-_eucharistie_in_greccio.docx |